• Accueil
  • Qui sommes-nous ?
  • Les éditions « Elsass Journal » en pdf
  • Courrier des lecteurs
  • Nous contacter
  • Tabloïd à la demande

Elsass-Alsace Journal

« Relation », une tribune citoyenne

  • Édito
  • Politique
  • Transfrontalier
  • Europe
  • Économie
  • Écologie
  • Histoire
  • Culture
  • Société
  • Les rédacteurs
    • Jean-Philippe Atzenhoffer
    • Jean-Pierre Berg
    • Gilbert Dalgalian
    • Jean-Alain Héraud
    • Robert Hertzog
    • Alain Howiller
    • Patrick Kintz
    • Pierre Klein
    • Yves Plasseraud
    • Jean-Marie Woehrling
Vous êtes ici : Accueil / Culture / Wàs beditet a Sproch wu labt ? Que signifie une langue qui vit ?

Wàs beditet a Sproch wu labt ? Que signifie une langue qui vit ?

15 février 2017 par Evelyne Troxler 8 commentaires

Article Vues : 2 456
image_pdfimage_print

(Par Evelyne Troxler), Ajointe au maire honoraire de Mulhouse, chargée de la langue et culture régionale – Ìm Sìnn, ìsch a Sproch wu labt :

1/ a Sproch wu ma seht – que l’on voit –

2/ a Sproch wu ma heert – que l’on entend –

3/ a Sproch wu ma ehrt, respektiert un unterstìtzt – que l’on honore, respecte et soutient –

4/ a Sproch wu ma lehra kàt, entwedder wàs fìr m’a Àlter – que l’on peut apprendre à tout âge –

a Sproch wu ma seht

Drumm, ìn Mìlhüsa zitter 1991, unser Programm fìr zweisprachiga Stroβaschìlder

– d’où, à Mulhouse, notre programme de plaques de rue bilingues, mis en place à mon initiative en 1991 – (cf plaquesbilingues.fr)

A Bemerkung : unsra Schìlder sìn – sous-titrés en alsacien –, dàs beditet às s Elsasserditscha kleiner ìsch wia s Franzeescha, un dodur a Mìnderheit’s Sproch – donc l’alsacien est plus petit que le français, ce qui souligne le caractère minoritaire.

A Projekt fìr Mìlhüsa war jetz, às Elssaserditsch so groβ gschrìwa war uf da Stroβaschìlder às Frànzeesch ; ìn dr Bretagne ìsch’s meglig, wurum nìt ìm Elsàss ? – un projet pour Mulhouse maintenant : l’égalité des caractère, qui est possible en Bretagne, pourquoi pas en Alsace ? –

A Sproch wu ma seht ìn dr Warbung – une langue que l’on voit dans la communication

In Mìlhüsa müasch a Luppa namma fìr a Pààr Werter uf Elsassisch fìnda ìn da Ilàdunga odder Warbunga, sogàr wenn s sìch um regionàla Kültür hàndelt – à Mulhouse il faut prendre une loupe pour trouver quelques mots en alsacien dans les invitations ou toute forme de communication, même quand il s’agit de culture régionale –

D’ Fàchslitt sàga : « trop d’information tue l’information ». Schlàui, ìn dr Bretagne gìltet dàs nìt, s wìrd àlles uf Bretonisch ìwersetzt – bizarre, en Bretagne, cette règle ne s’applique pas, tout est traduit en Breton –

A Sproch wu ma ìn da Gschafter seht

Ìn da Gschafter un Groβgschafter ìn dr Bretagne fìndet ma Wand un Schaft voll bretonischa Produkta : Bredla, Bier, Wurscht, Fleisch, Mìlch … un d’ Sproch geht mìt – Dans les magasins et supermarchés en Bretagne il y a des murs et des étagères pleins de produits bretons : gâteaux, bières, charcuterie, viande, produits laitiers … et la langue est présente.

Nix a so ìm Elsàss (s ìsch gràd bleed, wàs Tourismus àbelàngt) … Doch, dr Super U vu Sierentz hàt zweisprachiga Etiketla igfiart. Wurum màch’s nìt àlla super U vum Elsàss ? Denn in dr Bretagna màcha s àlla Super U …. Rien de tel dans les magasins en Alsace (c’est juste stupide, d’un point de vue touristique et commercial) … Si au Super U de Sierentz il y a un étiquetage bilingue, pourquoi tous les super U d’Alsace ne le font-ils pas ? En Bretagne ils font tous la promotion des produits régionaux …. Wàs màcha denn unsra Hàndelskàmra ? – Que font donc nos CCI ?

Wu dr IKEA uf Mìlhüsa kumma ìsch, hàt ar Warbung uf Elsassisch gmàcht. Sìn dàs Idiota ? – quand IKEA est arrivé à Mulhouse, il a fait de la pub en alsacien. sont-ce des idiots, ces communicants de IKEA ?

A Sproch wu ma uf da zweisprachiga Dìchterwag vum Verein AGATE ìm gànza Elsàss fìndet – une langue que l’on trouve sur les sentiers des poètes bilingues de l’association AGATE dans toute l’Alsace.

Wurum nìt so na Dìchterwag ìm Tànnawàld vu Mìlhüsa, mìt da mìlhüser Dìchter wia dr Auguste Lustig, Victor Schmidt, Tony Troxler, sogàr Nathan Katz wu ìn Mìlhüsa glabt un gschàfft hàt ? – pourquoi pas un tel sentier dans le Tannenwald de Mulhouse avec les poètes mulhousiens ?

A Sproch wu ma ìn dr « Zittung » lasa kàt – une langue que l’on peut lire dans le « journal »

So geht’s ìn dr Zittung «  L’Alsace », wu mr jeda Wucha àm a Samschtig un àm a Sunntig Elssasserditsch lasa kàt , dànk ’m team Edgar Zeidler, Yves Bitsch, Jean-Christophe Meyer, Adrien Dentz un noch viel àndra Journalischta – il en est ainsi dans le journal « L’Alsace » grâce à une équipe de rédacteurs dialectophones sous la houlette d’ Edgar Zeidler et d’Yves Bitsch.

A Sproch wu meh zur Galdung kumma sott ìn unsra Büachhàndlunga – une langue qui devrait être mise en valeur d’avantage dans nos librairies 

Gràtüliara mr drbi dr Jean-Marie Stoerkel un dr Jacques Zimmermann fìr ìhra zweisprachiga Krimi – félicitons au passage JM Stoerkel et J. Zimmermann pour leurs policiers bilingues !

a Sproch wu ma heert

Zerscht a Sproch wu ma heert, will ma sa redt ! – tout d’abord une langue que l’on entend parce qu’on la parle !

S’ìsch fìr uns àlla a Pflìcht Elssasserditsch z’ reda so boll un so viel wia meglig, ìweràll ! – c’est un devoir pour nous que de parler alsacien autant que possible et partout .

Dr offiziella Plàtz vu dr Sproch ìsch wìrtig : Ìch hàn vu 1989 àb, ìmmer Elsassisch gredt ìn da offiziella Reda, wàs nìt güat àgsah gsìì ìsch ! – en tant qu’élue, j’ai tenu mes discours en alsacien dès 1989, ce qui n’était pas bien vu …

Zweitens a Sproch wu ma heert, will sa mìt dr Müsik geht – deuxièmement, une langue entrainée par la musique

Da Zug vu dr Müsik, wu d’ Sproch (wu ma nìt umbedìngt versteht) mìtrisst wia ìn dr Bretagne odder ìn Corsica , han mìr fìr dr Momant verfahlt ; villicht kummt’s – ce train de la musique qui entraine la langue comme en Bretagne et en Corse, nous l’avons manqué pour le moment : il repassera peut-être …

Reda mr nìt vum Radio un vu dr Télé… Wurum wìrd Corsikànisch gredt uf Radio France Corse FM, un nìt Elsassisch uf Radio France Alsace FM ? Ce scandale de la disparation de l’alsacien sur Radio France Alsace, contrairement à la Corse, continue ….

S’ ìsch wohr d’ Junga ìnteressiara sìch nur noch àn dr Web ; dàs kàt uns villicht halfa – les jeunes ne s’intéressant plus qu’au Web, celui-ci peut donc être une aide précieuse…

a Sproch wu ma ehrt un unterstetzt

S’ Elsasserditscha ìsch fìr s’ erschta mol uf d Bìhna vu dr Filature ìn Mìlhüsa kumma àn a 1998, mìt « Toni » a Uffiahrung ìwer s’ Wark vu mim Pàpa dr Tony Troxler, fìr si 80. Geburstàg (dànk’ m Christopher Crimes, dr anglischa Dirakter…) un oi fàscht s letschta mol … üsserm a DìchterOwa ìn 2008 – la Filature de Mulhouse a accueilli pour la 1ère fois un spectacle en alsacien en 1998, avec «  Toni » , donné à l’occasion du 80ème anniversaire de Tony Troxler … et pour la dernière …. En dehors d’une soirée poétique en 2008.

Zitter gan mr uns Miaih mìt’m Daniel Muringer fìr zweisprachiga Dìchter Owa ìn dr Bibliotek vu Mìlhüsa z’ organisiera, às àlla unsra richa Literatür entdecka känna – depuis nous organisons des soirées poétiques bilingues à la bibliothèque avec Daniel Muringer, pour que tous puissent avoir accès à notre littérature si riche.

a Sproch wu ma lehra kàt

Ìn Lorient màcha sa gànz flotta un « moderna » Warbung fìr dr bretonnischa Unterrìcht fìr d’ Junga …. À Lorient, des affiches amusantes vantent l’apprentissage du breton par les jeunes …. Unsra Vollkshochschüala /UP känta a Beispiel namma …. Nos UP pourraient prendre exemple ….

Ìch bìn stolz às ìn unsra Üniversität, d’ UHA àlla Studanta Elsassisch lehra känna mìt’m Edgar Zeidler : mina Àrwet àls adjoint au maire – je suis fière de ce que tous les étudiants de l’UHA puissent apprendre l’ alsacien avec Edgar Zeidler

Vergassa mr nìt dr Plàtz wu s Elsasserditscha umbadìngt un drìngend ìm zweisprachiga Unterrìcht  fìnda müass ! ABCM màcht’s – so ìsch’s meglig !!!

N’oublions pas l’indispensable place de l’alsacien dans le cursus bilingue ! ABCM le fait, donc c’est possible !

D’ Kìnder Theàter vu da Elsasser Theàter (a Idee vum Tony troxler fìr s’ ETM) han a güater Erfolg, àwwer s’ langt nìt : Elsassisch sottigt ìn àlla Périscolaires vorgschlàga wara – les Kìnder Theàter ont un joli succès mais c’est insuffisant, l’alsacien devrait être proposé dans tous les périscolaires !

Drum unterstetza àlla d’ Bubbitànz gànz uf Elsassisch vu dr FILAL ! Mr mian’s schàffa  – donc soutenez tous les crèches en immersion du FILAL , nous devons y arriver !

Wàs brücht mr fìr às a Sproch labt ?

dr WÌLLA – la volonté

Dr Wìlla vu da Litt vum Elsàss . Politiker iverstànda – s’ Gald kummt mìt , wenn dr Willà do ìsch …. La volonté des gens d’Alsace, y compris les politiciens – les moyens suivront si volonté il y a… ET

image_pdfimage_print

Catégorie(s) : Culture

Commentaires

  1. Gérard Pfister a écrit

    17 février 2017 à 6 h 21 min

    Chère Madame,
    Tout à fait d’accord avec votre article. OUi, il y a beaucoup à faire ! Mais je regrette que vous ne mentionniez pas la démarche exemplaire du Prix Nathan Katz du Patrimoine qui travaille depuis 13 ans à faire (re)découvrir en bilingue le patrimoine littéraire de l’Alsace :
    – par exemple, l’an dernier, par la première traduction française du « Lundi de Pentecôte » d’Arnold par Roger Siffer (édition bilingue) ;
    – et cette année (encore non officiel) par la première traduction française des « Haïkus alsaciens » de Lina Ritter par Jean-Paul Gunsett et Jean-Paul Sorg (édition bilingue)

    Comment mieux sensibiliser à l’importance et à la richesse de la langue alsacienne qu’en montrant qu’elle recèle un magnifique patrimoine littéraire et en le rendant accessible au plus grand nombre en librairie ? C’est ce que nous essayons de faire depuis 2004. Car qui se souvient d’Arnold et de Lina Ritter ? Qui peut les lire aujourd’hui ?
    .
    Le prix sera remis le 12 avril à la BNU par Justin Vogel, président de l’OLCA (qui parraine le prix depuis l’origine). Un hommage à Lina Ritter sera organisé à cette occasion.

    Je serais heureux de vous adresser par courrier postal les « Haïkus alsaciens » qui paraîtront aux éditions Arfuyen début avril et auront une diffusion nationale par SODIS-Gallimard.

    Je sais votre affection personnelle pour Lina Ritter. Pouvons-nous compter sur votre soutien et celui de l’excellent ELSASS JOURNAL qui appuyer cette démarche fondamentale et marquer cet événement ?

    Merci à vous, bien cordialement,

    Gérard Pfister
    Président de l’Association Capitale Européenne des Littératures (Eurobabel)

    Répondre
  2. Frédéric Fritsch a écrit

    17 février 2017 à 8 h 45 min

    Scheens Ártikel, merci ! We kát mer de FILAL unterstetza, áls Firma ?

    Répondre
  3. Seiller Benoît a écrit

    18 février 2017 à 17 h 21 min

    In Schàrràchbarige, ùf dr Stroßaschìlder, isch ‘s elsassischa gràd so groß wie ‘s frànzescha gschrìwa. ‘S elsassischa ìsch ùntedrà àwwer fattgedreckt ! Also esch’s i Mìlhüsa auj mejli.

    A Scharrachbergheim, les noms de rues sont écrits en caractères de même taille pour le français et pour l’alsacien ou l’allemand. L’alsacien est placé sous le français mais est écrit en caractères gras. C’est donc possible également à Mulhouse.

    Répondre
  4. René Wyss a écrit

    21 février 2017 à 18 h 19 min

    Jawoll. Ds Elsässisch und d Hochsprach cha me nid fördere, we me nume drüber uf Französich schrybt und diskutiert; me muess dä Dialekt und ds Hochdütsch o bruuche, grad we me sich drum bemüeiht, di aagstammti Spraach z erhalte und widerzbeläbe. (Das isch jetz nid Elsässer Dialäkt gsy, aber das verstanden alli hie glych.)

    Répondre
    • Heinzelmännele a écrit

      7 mars 2017 à 23 h 36 min

      « … we me nume drüber uf Französich schrybt und diskutiert… »

      Ja, gànz racht ! Ich bin mit Eiech gànz iverstànde.
      Es isch làchhàft !
      Sie rede un diskütiere àlli nur uf Franzeesch un es kà nur salte einer a gànz eifàche Sàtz in der Hochsproch oder uf Elsässisch bilde…
      Dàs isch àlles nur so -n-a Schwindel, a Àuigewischerei…

      Répondre
  5. Heinzelmännele a écrit

    7 mars 2017 à 23 h 16 min

    Liewe Evelyn,

    Ich war mit eira Vorschleeg ganz iverstande !

    Doch Ihr sin Johrelàng Mitglid vum Milhüser Gmeinrot gsi.
    – Wo sin denn d’Ergebnisse ? A pààr Stroßeschilder, wo niâmeds meh lase kà… ?

    Niäneds isch d’Làg vun unsrer Kültür un vun unsrer Sproch so verzweifelt un so hoffnungslos wia in däre verflüechte Stàdt Milhüse… !
    Niäneds isch d’elsässische Identität so veràchte un so zruckdrangt wore wia in dam Ort.
    Üsserdam het dr hochmaßige, hochmietige Bockel àlles gemàcht, àss mir üsstarwe.

    Ich weiß ehrlig kä àndere Üswag un seh kä andere Üssicht meh àls a Begrabnis…

    Mit viel Trürigkeit.

    Répondre
    • Heinzelmännele a écrit

      18 mars 2017 à 17 h 19 min

      Ich hàn mini Mitteilung scho gmacht ghà, wo-n-i gmerkt hàn, àss-i a Wort benutzt hàn, wo nitt gànz « hochsprachig » isch, wenn-i so schriwe därf. S’ Wort « hochmäßig » gibt’s in der Hochsproch nitt ; es wird im Dialekt un « umgàngssprachlig » mit « hochnäsig/hochnasig » verwachselt; ma versteht àwer trotzdam der Sinn.
       » Kleine Wortschatz Übung » :
      Ich will dam hochgstellte Herr – wo-n-i gràd mit dam Wort mein – nitt züe viel uf der Bockel, pardon! uf der Buckel schlàge, awer ma kännt noch àndere Wärter benutze fer der Wortschàtz vun unsrem liewe Dialekt zu berichere. Doch sin d’Versüechung un dr Gnuss züe groß, àls dàss-i s’Müül hàlt, so màch-i witerscht : Ich kà mich eifach nitt zruckhàlte !
      « Hochmietig », ja gwiss, « hochnasig » isch noch viel scheener, denn die Litt, wo-n-i domit mein, lüege uns uf ihre hoche Rässer àà, wie vum Himmel heràb… ; « stolz » nàtirlig, « hoffartig », « igebildet » wie dr Narziss vun der Fàwel, « ufgeblose » mit dem Wind vun der Salbschtsucht un vun der Itelkeit, denn innewandig sin die Herre ewerhauipt gànz laar…
      Gibt’s a bessere Bewis, àss unsri Sproch lustig isch ? « Wenn ma elssäsisch redt, isch àlle Dàg Fàsnàcht ! », dàs kännt unser Leitsàtz, unser Motto sii !

      So, jetz ham mir wider a pààr Wärter zum Lawe brocht : ich bin sicher, Ihr teile àlli mini Freid !
      Hoffentlig wird dr Herr Profasser Edgar Zeidler (er unterrichtet àn der Volkshochschüel vun Milhüse) in sinem nachschte Bànd vun de « Leçons d’Alsacien » drà danke !
      Hartzlige Griess !
      S’ Heinzelmännele

      Répondre

Rétroliens

  1. Unsri Heimet » Blog Archive » Wàs beditet a Sproch wu labt ?Do sin m'r d'heim dit :
    23 octobre 2017 à 18 h 52 min

    […] Quelle : Elsass journal […]

    Répondre

Répondre à Heinzelmännele Annuler la réponse.

Votre adresse de messagerie ne sera pas publiée. Les champs obligatoires sont indiqués avec *

*
Pour prouver que vous êtes une personne (pas un script de spam), tapez le mot de sécurité affiché dans l'image. Si le mot Invalid d'affiche recharger la page pour obtenir un mot d'Alsace
Anti-spam image

Recherche

Abonnez-vous à notre journal gratuit

Nous suivre aussi sur

  • Facebook
  • Twitter
  • YouTube

Les archives

  • septembre 2018 (7)
  • juin 2018 (9)
  • mai 2018 (9)
  • février 2018 (12)
  • janvier 2018 (4)
  • décembre 2017 (1)
  • novembre 2017 (9)
  • octobre 2017 (15)
  • septembre 2017 (7)
  • juin 2017 (4)
  • mai 2017 (13)
  • avril 2017 (12)
  • mars 2017 (10)
  • février 2017 (13)
  • janvier 2017 (11)
  • décembre 2016 (7)
  • novembre 2016 (4)
  • octobre 2016 (3)
  • septembre 2016 (3)

Vos derniers commentaires

  • meschberger dans Les classes bilingues paritaires français-allemand en danger ?
  • Fryslan. Le Bilinguisme Serein – Words, Sound and Vision dans Fryslan. Le Bilinguisme Serein
  • Helms Paul dans « 83 % des Alsaciens souhaitent le retour à l’Alsace. » Quelques remarques sur le sondage de février 2018
  • vivier dans Une Utopie mobilisatrice commune pour les « anciens » et les « nouveaux » Alsaciens
  • Sylvie Spitzer dans « Course pour la Langue régionale d’Alsace »

Étiquettes

Adrien Zeller Agriculture allemand alsacien Antiquité apprentissage artisanat assurance-maladie bilinguisme Conseil culturel d’Alsace Corse Culture culture bilingue droit des cultes Droit local droit local alsacien-mosellan Environnement Géographie Gérard Longuet Identité culturelle Identité politique Industrie Internationalisation Jean-Guy Talamoni Jean-Pierre Masseret langue Langues Marc Chaudeur Moyen Âge média Pierre Pflimlin psychanalyse relatio Religions Rhin Rhin Supérieur Romains rédacteurs régime local Région Tourisme Transport Vie associative Économie âge d’or

Informations

  • Qui sommes-nous ?
  • L’équipe
  • Mentions légales
  • Nous contacter

Les archives

  • septembre 2018 (7)
  • juin 2018 (9)
  • mai 2018 (9)
  • février 2018 (12)
  • janvier 2018 (4)
  • décembre 2017 (1)
  • novembre 2017 (9)
  • octobre 2017 (15)
  • septembre 2017 (7)
  • juin 2017 (4)
  • mai 2017 (13)
  • avril 2017 (12)
  • mars 2017 (10)
  • février 2017 (13)
  • janvier 2017 (11)
  • décembre 2016 (7)
  • novembre 2016 (4)
  • octobre 2016 (3)
  • septembre 2016 (3)

Les rubriques

  • Manifeste (1)
  • Pétition (2)
  • Bilinguisme (6)
  • Compte rendu (1)
  • Annonce (1)
  • Communiqué (9)
  • Droit (1)
  • Santé (1)
  • Lettre Ouverte (6)
  • Vortrag (1)
  • Billet d'humeur (5)
  • Édition (1)
  • Actualités (3)
  • Éditorial (1)
  • Société (7)
  • Économie (5)
  • Transfrontalier (8)
  • Culture (34)
  • Europe (10)
  • Histoire (3)
  • Politique (48)

Nos partenaires

  • ICA 2010
  • Centre Culturel Alsacien
  • Fédération Alsace bilingue
  • Éditions Allewil Verlag

Copyright @ 2016 ElsassJournal.com

Nous utilisons des cookies pour vous garantir la meilleure expérience sur notre site. Si vous continuez à utiliser ce dernier, nous considérerons que vous acceptez l'utilisation des cookies.Ok